Kortekaas

Naamtype: Er is nog geen eenduidige verklaring voor deze familienaam. Het tweede deel uit de samenstelling kan afgeleid zijn van de voornaam Nicasius (kleine Caas), maar kan ook verwijzen naar het zuivelproduct kaas, [NFB] of een topografische aanduiding. 'Korte kaas' is in de kaasbereiding kaas die brokkelig van textuur is, met een zure smaak, bleke kleur en dunne korst. Dit is het gevolg van het feit dat bij de kaasbereiding de wrongel niet voldoende gerijpt in het vat gedaan is. Behalve 'Kortekaas' en 'Kaas' zijn er nog andere 'kaasnamen', bijvoorbeeld Groenekaas, Nattekaas, Hooijkaas, Quakaas. Omdat de oudste vermelding in 1665 'van Kortekaes' is, is er als derde mogelijke verklaring van de naam nog een topografische oorsprong.

Aantal:
1947: 13 in Woerden, 1.213 in Nederland;
2007: 12 in Woerden, 2.169 in Nederland

Nieuws van Harmelen 27.2.1953

Naamdrager 1947: Kors Kortekaas (Barwoutswaarder 1919 – Bodegraven 1987), woont Nieuwerbrug 95 te Barwoutswaarder (-1937), Leidsestraatweg 131 Woerden (1937-1939), Barwoutswaarder 99 (1939-1949), Leidsestraatweg 3 Woerden (1949-1959), Van Helvoortlaan 21 (1959-1973), Van Helvoortlaan 25 (1973-), winkelbediende, winkelier in galanterie-artikelen, eigenaar Kortekaas' Bazar 1938-, te Nieuwerbrug (-1949), op Leidstraatweg 3 te Woerden (1949-1971), Kortekaas Voorstraat 49 (1971-), zoon van Kors Kortekaas (Kamerik 1874 – Barwoutswaarder 1918), schipper (1909), koopman (1918), en Cornelia Schrijvers (Harmelen 1978 - )
Hij trouwt Woerden 1942 Willemina Hendrika Cornelia (Wil) den Blanken (Amsterdam 1921 – Woerden 2009), dochter van Cornelis den Blanken (Rietveld 1881 – Amsterdam 1954), arbeider (1904), en Willemina Groenewoud (Oudewater 1878 – Amsterdam 1958).
Uit dit huwelijk zes dochters en drie zoons.

Cors Cornelissen Kortekaas, jongeman, geboren te Aarlanderveen, en wonende te Noorden, trouwt in 1789 met Jannigje Pieters Veelenturf, jongedochter, geboren en wonende te Nieuwkoop (inschrijving in het register van de impost op het trouwen van Nieuwkoop 23.10.1789)

Herkomst: Wassenaar > Aarlanderveen > Kamerik > Woerden
Kors Kortekaas (Aarlanderveen 1764 - Kamerik 1816), betovergrootvader van bovengenoemde Kors Kortekaas (1919-1987) trouwt in 1789 in Noorden met Jannigje Pieters Veelenturf (Nieuwkoop 1769 - Kamerik 1855). Uit de inschrijving van hun zestien kinderen in de doop-  en geboorteregisters blijkt dat zij wonen aan de Greft (1790-1791), in de Noordse Buurt (Noorden) 1792-1797 en vanaf 1797 of 1798 te Kamerik Mijzijde. Kors is bouwman (landbouwer) van beroep.

 Handtekeningen van Kors Kortekaas en zijn oudste zoon Cornelis Kortekaas (Kamerik 1790 - Teckop 1867) onder een notariële akte (Woerden 6.5.1814). Kors treedt op als borg voor zijn zoon wanneer deze een boerderij met tien morgen land in Kamerik huurt.

De oudst bekende vermelding van de naam dateert uit 1665. Op 25 januari 1665 ondertrouwt voor het gerecht Wassenaar en Uitwijk 'Jacob Fransz van Kortekaes' met Neeltgen Willems van der K(l)eij. De bruidegom ondertekent de akte alleen met zijn patroniem: 'IJacopp Franse'. Het rooms-katholieke huwelijksregister noemt hem 'Jacob Frans Kappen'. Een jaar later trouwt zijn broer 'Arij Franssen Cortekaes' met Jannetje Jansen van der Crul. Uit dit echtpaar stamt de Woerdense tak van de familie Kortekaas.

Huwelijksaangifte van Arij Franssen Cortekaes, jongeman, geboren en wonende te Wassenaar, en Jannetje Jansen van der Crul, wonende te Wassenaar (Wassenaar 9.10.1666).

Jacob en Arij zijn zoons van Frans Jacobssen en Willempgen Adriaens, die in 1640 in Wassenaar trouwen. Tussen 1646 en 1658 is de doop van zeven van hun kinderen ingeschreven in het rooms-katholieke doopboek van Wassenaar. Bij de eerste vier dopen heet de vader Frans Jacobss en bij de laatste drie Frans Jacobss Coppe(n).        


Bronnen: RHC Rijnstreek en Lopikerwaard, W054, Notarieel archief Woerden, inv.nr. 8779, akte 103, d.d. 6.5.1814. 

Literatuur: M.C: van der Haven en H. Oosterhuis, Rondom boerenkaas (Wageningen 1986) 106; Parenteel van Jacob Fransz Kortekaas (z.pl. 2006).