26 oktober 2014

Kortekaas


Naamtype: Er is nog geen eenduidige verklaring voor deze familienaam. Het tweede deel uit de samenstelling kan afgeleid zijn van de voornaam Nicasius (kleine Caas), maar kan ook verwijzen naar het zuivelproduct kaas, [NFB] of een topografische aanduiding. 'Korte kaas' is in de kaasbereiding kaas die brokkelig van textuur is, met een zure smaak, bleke kleur en dunne korst. Dit is het gevolg van het feit dat bij de kaasbereiding de wrongel niet voldoende gerijpt in het vat gedaan is. Behalve 'Kortekaas' en 'Kaas' zijn er nog andere 'kaasnamen', bijvoorbeeld Groenekaas, Nattekaas, Hooijkaas, Quakaas. Omdat de oudste vermelding in 1665 'van Kortekaes' is, is er als derde mogelijke verklaring van de naam nog een topografische oorsprong.

Aantal:
1947: 13 in Woerden, 1.213 in Nederland;
2007: 12 in Woerden, 2.169 in Nederland

Nieuws van Harmelen 27.2.1953

Naamdrager 1947: Kors Kortekaas (Barwoutswaarder 1919 – Bodegraven 1987), woont Nieuwerbrug 95 te Barwoutswaarder (-1937), Leidsestraatweg 131 Woerden (1937-1939), Barwoutswaarder 99 (1939-1949), Leidsestraatweg 3 Woerden (1949-1959), Van Helvoortlaan 21 (1959-1973), Van Helvoortlaan 25 (1973-), winkelbediende, winkelier in galanterie-artikelen, eigenaar Kortekaas' Bazar 1938-, te Nieuwerbrug (-1949), op Leidstraatweg 3 te Woerden (1949-1971), Kortekaas Voorstraat 49 (1971-), zoon van Kors Kortekaas (Kamerik 1874 – Barwoutswaarder 1918), schipper (1909), koopman (1918), en Cornelia Schrijvers (Harmelen 1978 - )
Hij trouwt Woerden 1942 Willemina Hendrika Cornelia (Wil) den Blanken (Amsterdam 1921 – Woerden 2009), dochter van Cornelis den Blanken (Rietveld 1881 – Amsterdam 1954), arbeider (1904), en Willemina Groenewoud (Oudewater 1878 – Amsterdam 1958).
Uit dit huwelijk zes dochters en drie zoons.

Cors Cornelissen Kortekaas, jongeman, geboren te Aarlanderveen, en wonende te Noorden, trouwt in 1789 met Jannigje Pieters Veelenturf, jongedochter, geboren en wonende te Nieuwkoop (inschrijving in het register van de impost op het trouwen van Nieuwkoop 23.10.1789)

Herkomst: Wassenaar > Aarlanderveen > Kamerik > Woerden
Kors Kortekaas (Aarlanderveen 1764 - Kamerik 1816), betovergrootvader van bovengenoemde Kors Kortekaas (1919-1987) trouwt in 1789 in Noorden met Jannigje Pieters Veelenturf (Nieuwkoop 1769 - Kamerik 1855). Uit de inschrijving van hun zestien kinderen in de doop-  en geboorteregisters blijkt dat zij wonen aan de Greft (1790-1791), in de Noordse Buurt (Noorden) 1792-1797 en vanaf 1797 of 1798 te Kamerik Mijzijde. Kors is bouwman (landbouwer) van beroep.


 Handtekeningen van Kors Kortekaas en zijn oudste zoon Cornelis Kortekaas (Kamerik 1790 - Teckop 1867) onder een notariële akte (Woerden 6.5.1814). Kors treedt op als borg voor zijn zoon wanneer deze een boerderij met tien morgen land in Kamerik huurt.

De oudst bekende vermelding van de naam dateert uit 1665. Op 25 januari 1665 ondertrouwt voor het gerecht Wassenaar en Uitwijk 'Jacob Fransz van Kortekaes' met Neeltgen Willems van der K(l)eij. De bruidegom ondertekent de akte alleen met zijn patroniem: 'IJacopp Franse'. Het rooms-katholieke huwelijksregister noemt hem 'Jacob Frans Kappen'. Een jaar later trouwt zijn broer 'Arij Franssen Cortekaes' met Jannetje Jansen van der Crul. Uit dit echtpaar stamt de Woerdense tak van de familie Kortekaas.

Huwelijksaangifte van Arij Franssen Cortekaes, jongeman, geboren en wonende te Wassenaar, en Jannetje Jansen van der Crul, wonende te Wassenaar (Wassenaar 9.10.1666).

Jacob en Arij zijn zoons van Frans Jacobssen en Willempgen Adriaens, die in 1640 in Wassenaar trouwen. Tussen 1646 en 1658 is de doop van zeven van hun kinderen ingeschreven in het rooms-katholieke doopboek van Wassenaar. Bij de eerste vier dopen heet de vader Frans Jacobss en bij de laatste drie Frans Jacobss Coppe(n).        


Bronnen: RHC Rijnstreek en Lopikerwaard, W054, Notarieel archief Woerden, inv.nr. 8779, akte 103, d.d. 6.5.1814. 

Literatuur: M.C: van der Haven en H. Oosterhuis, Rondom boerenkaas (Wageningen 1986) 106; Parenteel van Jacob Fransz Kortekaas (z.pl. 2006).

18 oktober 2014

Van Eijk



Naamtype: herkomstnaam.

Aantal:
1947: 49 in Woerden, 4.914 in Nederland;
2007: 164 in Woerden, 7.505 in Nederland

Gijsbert Wilhelmus van Eijk (1865-1924)

Naamdragers 1947: Gijsbert Wilhelmus van Eijk (Rotterdam 1865 - Woerden 1924), warmoezier (1884), fondsbode, vestigt zich 1892 vanuit Nederhorst den Berg in Woerden, woont 1895-1896 weer in Nederhorst den Berg en vanaf 1896 in Woerden, woont in de Poelstraat A482, Groenendaal B287, Kleine Binnenwal A525, Nieuwe Markt 4, zoon van Wilhelmus van Eijk (Schiedam 1830 – Rotterdam 1881), tabakswerker (1860), oudijzerkoper (1865), huisknecht (1881), en Sijtje (Zijtje) van Veldhuijsen (Velthuizen) (Haastrecht 1828 – Rotterdam 1872), oudijzerverkoopster (1860).
Hij trouwt Woerden 1900 Johanna Maria Verkleij (Woerden 1871 – Woerden 1948), dochter van Johannes Marinus Verkleij (Oudewater 1830 – Woerden 1896), klompenmaker, en Geertrui Elisabeth Brouwer (Woerden 1834 - Woerden 1877).

Johanna Maria Verkleij (1871-1948)
 
Uit dit huwelijk:
     1. Wilhelmus Johannes Marinus (Wim) van Eijk (Woerden 1901– Hilversum 1975), woont ’s-Graveland (-1931), Kortenhoef (1931-1956), Hilversum (1956-), schilder en behanger, boekhouder-administrateur Nederlandse Bond van Schilderspatroons, afdeling Hilversum, x Hilversum 1925 Johanna Maria Elisabeth (Bep) Marjot (Amsterdam 1901 – ’s-Graveland 1993), dochter van Abraham Marjot en Maria Alida Elisabeth Hansen. Uit dit huwelijk drie dochters.
    2. Geertruida Anna Cornelia van Eijk (Woerden 1902 – Woerden 1904).

Nieuwe Markt 3, met werkplaats Gebr. van Eijk (oefening brandweer en bescherming bevolking 1953; coll. en foto RHC Rijnstreek en Lopikerwaard)

     3. Johannes Marinus (Jan) van Eijk (Woerden 1904 – Woerden 1975), woont Julianastraat 6, Nieuwe Markt 3, schilder en behanger, tot 1959 binnen schildersbedrijf Gebr. Van Eijk, daarna zelfstandig, x 1e Barwoutswaarder 1930 Clacina Petronella Kortekaas (Barwoutswaarder 1904 – Woerden 1936), dochter van Pieter Kortekaas en Geertruida Balvert; x 2e Woerden 1938 Geertruida Maria (Truus) Emons (Den Helder 1896 – Woerden 1976), dochter van Josephus Emons en Hendrika Frederika van der Vis. Uit het eerste huwelijk twee zoons en twee dochters.
    4. Geertruida Petronella van Eijk (Woerden 1905 – Utrecht 1984), x Woerden 1932 Ruthgerus Gijsbertus van Breemen (Loenen 1906 – Utrecht 1987), woont Utrecht, hoofdagent van politie, zoon van Gijsbertus Ruthgerus van Breemen en Hermina Tonia Maria Buetink.
    5. Gijsbertus Wilhelmus (Bart) van Eijk (Woerden 1907 – Woerden 1986), woont Meulmansweg 11 (-1963), Voorstraat 55 (1963-), schilder binnen schildersbedrijf Gebr. Van Eijk – 1959, dansleraar, eigenaar Danscentrum de Kluis in de Voorstraat, x Woerden 1935 Maria Helena (Marie) van Schaick (Woerden 1913 – Henisau, Duitsland 1980), dochter van Gerardus van Schaick en Willemina Catharina Winters.
     6. Levenloos geboren dochter van Eijk (Woerden 1909 – Woerden 1909).
     7. Cornelis Anthonius (Cor) van Eijk (Woerden 1912 – Woerden 1975), woont Nieuwendijk 119 (1936-1946), Prins Bernhardlaan 17 (1946-1961), Wilhelminaweg 14 (1961-), schilder, tot 1959 binnen schildersbedrijf Gebr. Van Eijk, daarna zelfstandige met schildersbedrijf en schilderswinkel “Het Verfhuis” aan de Wilhelminaweg, lid Toneelvereniging VEB, was enkele malen Sinterklaas bij de intocht in Woerden, x Woerden 1936 Wilhelmina (Mien) Compeer (Nieuwerkerk aan den IJssel 1912 – Woerden 1975), dochter van Johannes Compeer en Johanna van der Poll. Uit dit huwelijk drie zoons en vier dochters.
     8. Antonius Cornelis (Toon) van Eijk (Woerden 1913 – Woerden 1975), woont 2e Hondhorststraat 4 (-1949), Tulpstraat 6 (1946 – 1960), Croydon (Australië, 1960-1963), Woerden, Dahliastraat 14 (1963), Nieuwendijk 49 (1963-1964), Jan Steenstraat 55 (1964-), apothekersbediende, schilder en glazenwasser schildersbedrijf Gebr. Van Eijk – 1959, fabrieksarbeider, opperman, x Woerden 1937 Johanna Maria (Annie) van Rooijen (Barwoutswaarder 1913 – Woerden 1995), dochter van Johannes van Rooijen en Gerritje van den Brink. Uit dit huwelijk vijf zoons en twee dochters.


Bart, Cor, Jan en Toon van Eijk hadden samen tot 1 januari 1959 een schildersbedrijf als Gebroeders van Eijk, gevestigd op de Meulmansweg met een werkplaats op de Nieuwe Markt (Woerdensch Weekblad 31.12.1935).


Vestiging in Woerden
Gijsbert Wilhelmus van Eijk vestigt zich in 1892 vanuit Nederhorst den Berg in Woerden, bij zijn tante Gijsje van Veldhuijzen (Vreeswijk 1836 - Woerden 1919) en haar gezin in de Poelstraat. Gijsje is in 1884 getrouwd met klompenmaker Johannes Marinus Verkleij (Oudewater 1830 - Woerden 1896). Dit is voor Johannes Marinus Verkleij het derde huwelijk. Van de elf kinderen uit zijn eerste twee huwelijken zijn er nog vier in leven. Eén daarvan is Johanna Maria Verkleij, de latere echtgenote van Gijsbertus Wilhelmus van Eijk, die dus trouwt met de stiefdochter van zijn tante Gijsje.
Gijsbert Wilhelmus van Eijk was rooms-katholiek, net als zijn moeder. Maar zijn vader was van protestante komaf.

Herkomst: Woerden > Kethel > Schiedam > Rotterdam > Woerden
Ruim een eeuw voor Gijsbert Wilhelmus van Eijk zich in Woerden vestigde vertrok zijn overgrootvader Klaas van Eijk (Woerden 1755 - Rotterdam 1811) uit die plaats. Klaas trouwde in 1783 in Kethel bij Schiedam met Pleuntje Lans (Hillegersberg 1767 - Overschie 1802), nadat het paar daar en in Woerden in ondertrouw was gegaan.

Huwelijksinschrijving van Willem van Eijk, jongeman, en Baartije van Spaanije, jongedochter (Woerden 26.7.1716).
Oudste bewezen voorvader is Willem Gijsberts van Eijk, die in 1716 in de gereformeerde kerk van Woerden (de Petruskerk) trouwt met Baartije Hendriks van Spaanije. Beiden wonen dan in de Pannebakkerijen. Zij laten tussen 1717 en 1737 tien kinderen in Woerden dopen. Baartje vinden we in 1726 vermeld in de archieven van het Woerdense stadsgerecht, dat op 26 november van dat jaar besluit dat zij wekelijks uit de gasthuismiddelen een 'schoot' brood zal krijgen. 
Willem Gijsberts van Eijk zou een zoon zijn van Gijsbert Willemse van Eijck, uit Oudewater, die in 1688 in Oudewater trouwt met Willemijntie Jans van Hee, uit Haastrecht. Deze filiatie lijkt uitsluitend gebaseerd op het feit dat de oudste dochter van Willem Gijsberts van Eijk bij de doop in 1717 de naam Wilmijntije kreeg en is daarmee niet onderbouwd. Bij de doop van dit oudste kind treedt als doopgetuige 'Wilmijntije Houmes' op. Is zij de moeder van Willem of Baartije? Bij de overige negen kinderen vermeldt het doopboek geen doopgetuigen.

De familienaam Van Eij(c)k komt in de zestiende en zeventiende eeuw in het Hollands-Utrechtse grensgebied tamelijk frequent voor.  




Bron:  RHC Rijnstreek en Lopikerwaard, W017, stadsgerecht Woerden, inv.nr. 129, fol. 73, d.d. 28.11.1726.

Literatuur: de hierboven genoemde onbewezen afstamming uit Gijsbert Willemse van Eijck en Willemijntje Jans van Hee wordt bijvoorbeeld vermeld in R. Schuurmans, 'Familie Van Eijk tak Zegveld en Ter Aar' op de website GenealogieOnline.   

Met dank aan Kees van Eijk te Woerden, kleinzoon van Gijsbert Wilhelmus van Eijk, voor het beschikbaar stellen van de foto's van zijn grootouders en informatie over zijn familie.